នៅក្នុងយុគសម័យបច្ចេកវិទ្យា អ៊ិនធើណិត (Internet) បាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់
នៅក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្សជាតិ។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត អ៊ិនធើណិត (Internet)
ក៏បាននិង
កំពុងក្លាយជាកំលាំងចលករដ៏មានប្រសិទ្ធិក្នុងការជំរុញប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មក្នុងថា្នក់ជាតិ
តំបន់ និង អន្តរជាតិផងដែរ។ ជាការពិតណាស់ នៅពេលដែលយើងនិយាយអំពីអាជីវកម្ម និង
អ៊ិនធើណិត (Internet) យើងតែងតែនឹកឃើញនូវប្រភេទអាជីវកម្មបែបថ្មីមួយដែលយើងហៅជាទូទៅថាអាជីវកម្ម
អេឡិចត្រូនិច (E-commerce)។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះ
លោកអ្នកនឹងបានសិក្សាស្វែងយល់ថាតើអ្វី ទៅជាអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce)
ហើយតើវាមានរូបភាពយ៉ាងដូចម្តេច?
អាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce ឬ Electronic Commerce) គឺជាសកម្មភាពនៃ ការលក់ផលិតផល/ទំនិញ ឬផ្តល់សេវាតាមរយៈអ៊ិនធើណិត (Internet)។ ជាការពិតណាស់ អាជីវ កម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce) គឺជាកត្តាដែលជំរុញសេដ្ឋកិច្ចឱ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍ដ៏មានប្រសិទ្ធិ ភាព ដោយសារតែវាបានពន្លឿននូវសកម្មភាពអាជីវកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ ទំហំនៃការលក់តាមរយៈ អាជីវ កម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce) ត្រូវបានគេរំពឹងទុកថានឹងមានការកើនឡើងរហូតដល់ ៥៥០ ប៊ីលលានដុល្លារអាមេរិកត្រឹមឆ្នាំ ២០២០។ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុនធំៗដែលក្តោមក្តាប់ទីផ្សារអាជីវកម្ម អេឡិចត្រូនិច (E-commerce) ច្រើនជាងគេមានដូចជា ក្រុមហ៊ុន Amazon ក្រុមហ៊ុន Wal-Mart និង ក្រុមហ៊ុន Alibaba ជាដើម។
អាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច
(E-commerce) បែងចែកចេញជាបីប្រភេទធំៗគឺ ប្រភេទ B2C
ប្រភេទ B2B និង ប្រភេទ C2C។
-
ប្រភេទ B2C (Business to Consumer) គឺជាប្រភេទមួយនៃអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច
(E-commerce) ដែលការទិញលក់ទំនិញគឺធ្វើឡើងតាមរយៈអនឡាញ
(Online Shopping) រវាង
អ្នកផ្គត់ផ្គង់និងអ្នកប្រើប្រាស់។ ឧទាហរណ៍ការទិញសៀវភៅពីគេហទំព័រ Amazon
ការទិញ CDs/DVDs ពីគេហទំព័រ play.com
ឬក៏ការទិញសម្ភារៈប្រើប្រាស់ដូចជាសំលៀកបំពាក់ កាបូប គ្រឿង
សំអាងតាមរយៈអនឡាញ (Online) ដែលយើងអាចមើលឃើញជាឧទាហរណ៍ស្រាប់នៅកម្ពុជា។
- ប្រភេទ
B2B (Business to Business) ក៏ជាប្រភេទមួយនៃអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច
(E-commerce) ដែលប្រតិបត្តិការទិញលក់ទំនិញ
ឬសេវាគឺត្រូវបានធ្វើឡើងរវាងក្រុមហ៊ុននិងក្រុមហ៊ុន។
ឧទាហរណ៍ក្រុមហ៊ុនមួយបានបញ្ជាទិញម៉ាស៊ីនព្រីន (Printers) ពីក្រោមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់មួយទៀត
សម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងកិច្ចការអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន
ឬក៏ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មមួយបានជួលក្រុមហ៊ុន គណនេយ្យមួយ
ឱ្យធ្វើសវនកម្មក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនជាដើម។
-ប្រភេទ C2C (Customer to Customer) ក៏ជាប្រភេទមួយនៃអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce) ដែលតាមរយៈប្រតិបត្តិការរបស់វា បុគ្គលទាំងឡាយដែលមិនមែនជាក្រុមហ៊ុនអាចធ្វើការ ដាក់លក់ផលិតផល ឬសេវារបស់ខ្លួននៅលើគេហទំព័ររបស់មួយ។ វាគឺជាប្រភេទអាជីវកម្មដែល ធ្វើការដេញថ្លៃលក់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ (Online Auction) ជាឧទាហរណ៍មានដូចជា គេហៈទំព័រ Ebay និង Etsy ជាដើម៕
-ប្រភេទ C2C (Customer to Customer) ក៏ជាប្រភេទមួយនៃអាជីវកម្មអេឡិចត្រូនិច (E-commerce) ដែលតាមរយៈប្រតិបត្តិការរបស់វា បុគ្គលទាំងឡាយដែលមិនមែនជាក្រុមហ៊ុនអាចធ្វើការ ដាក់លក់ផលិតផល ឬសេវារបស់ខ្លួននៅលើគេហទំព័ររបស់មួយ។ វាគឺជាប្រភេទអាជីវកម្មដែល ធ្វើការដេញថ្លៃលក់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ (Online Auction) ជាឧទាហរណ៍មានដូចជា គេហៈទំព័រ Ebay និង Etsy ជាដើម៕
E-Commerce និង ប្រភេទនៃ E-Commerce
ការវិភាគអាជីវកម្មដោយប្រើប្រាស់ PESTEL នឹងធ្វើឱ្យម្ចាស់អាជីវកម្មអាចកំណត់បាននូវកត្តាខាងក្រៅ
Macro (external) ដែលស្ថាប័នមួយអាចនឹងប្រឈម។
មុននឹងការចាប់ផ្ដើមអាជីវកម្ម ការប្រើប្រាស់ PESTEL គឺជារឿងចាំបាច់មួយដើម្បីធានាបានថា
អាជីវកម្មរបស់អ្នកដែលបើកដំណើរការ មិនប្រឈមនឹងបញ្ហាច្រើន។ PESTEL គឺមកពីពាក្យកាត់ទាំង ៦ខាងក្រោម៖
P (Political Factor)៖ កត្តានយោបាយ
នេះជាចំណុចសំខាន់មួយដែលយើងត្រូវការវិភាគទៅលើតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ពោលថាតើរដ្ឋាភិបាលអាចចូលអន្តរាគមន៍នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្រិតណា។ ពាក់ព័ន្ធនឹងចំណុចនេះ យើងមើលទៅលើ គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ស្ថិរភាពនយោបាយក្នុងប្រទេស អស្ថិរភាពនៅក្នុងទីផ្សារក្រៅប្រទេស គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ គោលនយោបាយសារពើពន្ធ ច្បាស់ការងារ គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម ជាដើម។
នេះជាចំណុចសំខាន់មួយដែលយើងត្រូវការវិភាគទៅលើតួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ពោលថាតើរដ្ឋាភិបាលអាចចូលអន្តរាគមន៍នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចកម្រិតណា។ ពាក់ព័ន្ធនឹងចំណុចនេះ យើងមើលទៅលើ គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ស្ថិរភាពនយោបាយក្នុងប្រទេស អស្ថិរភាពនៅក្នុងទីផ្សារក្រៅប្រទេស គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ គោលនយោបាយសារពើពន្ធ ច្បាស់ការងារ គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម ជាដើម។
មិនថានៅប្រទេសណានោះទេ
កត្តានយោបាយគឺជារឿងដែលសំខាន់ និងចំណុចដែលមានឥទ្ធិពលទៅលើស្ថាប័ន
(ឯកជន) និងប៉ះពាល់ដល់បរិយាកាសអាជីវកម្មទាំងមូល។ ត្រង់ចំណុចនេះដែរ
ស្ថាប័ន
ឬអាជីវកម្មត្រូវតែមានវិធានការក៏ដូចជាផែនការសម្រាប់ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានាពេលបច្ចុប្បន្ន
និងគិតទុកជាមុន
និងត្រូវតែកែតម្រូវផែនការទីផ្សារស្របទៅតាមនឹងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល។
E (Economic Factors)៖ កត្តាសេដ្ឋកិច្ច
កត្តាសេដ្ឋកិច្ចនេះគឺជាធាតុផ្សំ និងសំខាន់ទីពីរដែលមានឥទ្ធិពលមកលើអាជីវកម្ម និងការបង្កើតប្រាក់ចំណេញរបស់ស្ថាប័នឯកជននីមួយៗ។ កត្តាសំខាន់ដែលអាជីវកម្មត្រូវពិនិត្យមើលរួមមាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ច អត្រាការប្រាក់ អត្រាប្ដូរប្រាក់ អតិផរណា និង កម្រិតប្រាក់ចំណូលប្រជាជនប្រជាជនជាដើម។ ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាសេដ្ឋកិច្ចនេះដែរ គេអាចបំបែកវាទៅជាពីរផ្នែកសំខាន់ៗគឺ កម្រិតម៉ាក្រូ និងកម្រិតមីក្រូ។
កត្តាសេដ្ឋកិច្ចនេះគឺជាធាតុផ្សំ និងសំខាន់ទីពីរដែលមានឥទ្ធិពលមកលើអាជីវកម្ម និងការបង្កើតប្រាក់ចំណេញរបស់ស្ថាប័នឯកជននីមួយៗ។ កត្តាសំខាន់ដែលអាជីវកម្មត្រូវពិនិត្យមើលរួមមាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ច អត្រាការប្រាក់ អត្រាប្ដូរប្រាក់ អតិផរណា និង កម្រិតប្រាក់ចំណូលប្រជាជនប្រជាជនជាដើម។ ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាសេដ្ឋកិច្ចនេះដែរ គេអាចបំបែកវាទៅជាពីរផ្នែកសំខាន់ៗគឺ កម្រិតម៉ាក្រូ និងកម្រិតមីក្រូ។
កម្រិតម៉ាក្រូ
គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការគ្រប់គ្រងតម្រូវការទីផ្សារនៅសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមួយ។
ត្រង់ចំណុចនេះគឺចង់សំដៅទៅដល់ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើ
គោលនយោបាយកំណត់អត្រាការប្រាក់ គោលនយោបាយសារពើពន្ធ
ឬការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលជាដើម។ ដោយឡែក បើនិយាយពីកម្រិតមីក្រូវិញ
គឺសំដៅទៅដល់កត្តាទាំងឡាយដែលនិយាយពីមនុស្សចំណាយប្រាក់ចំណូល។
ចំណុចមីក្រូនេះ គឺមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដល់ប្រភេទអាជីវកម្មផ្គត់ផ្គង់ឱ្យអតិថិជនចុងក្រោយ
(B2C-Business 2
Consumers)។
S (Social Factors)៖ កត្តាសង្គម
កត្តាសង្គមគឺពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គម និងវប្បធម៌ ដែលជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់ដែលម្ចាស់អាជីវកម្ម ឬ ការវិភាគអាជីវកម្មត្រូវតែគិតឱ្យដល់។ ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តានេះ គេនឹងមើលទៅលើ កំណើនប្រជាជន ប្រភេទអាយុប្រជាជន កត្តាសុខភាព ឥរិយាបថអ្នកប្រើប្រាស់ កម្រិតនៃការអប់រំ កត្តាប្រជាសាស្ត្រ (អាយុ ភេទ សាសនា កម្រិតវប្បធម៌ ប្រាក់ចំណូល…) ទំនោរវប្បធម៌ បម្លាស់ប្ដូររបៀបរស់នៅ បម្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថ។ ចំណុចនេះគឺមានឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ដល់អាជីវកម្មដែលអ្នកទីផ្សារត្រូវតែយល់ឱ្យបានច្បាស់ទើបអាចដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
កត្តាសង្គមគឺពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គម និងវប្បធម៌ ដែលជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់ដែលម្ចាស់អាជីវកម្ម ឬ ការវិភាគអាជីវកម្មត្រូវតែគិតឱ្យដល់។ ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តានេះ គេនឹងមើលទៅលើ កំណើនប្រជាជន ប្រភេទអាយុប្រជាជន កត្តាសុខភាព ឥរិយាបថអ្នកប្រើប្រាស់ កម្រិតនៃការអប់រំ កត្តាប្រជាសាស្ត្រ (អាយុ ភេទ សាសនា កម្រិតវប្បធម៌ ប្រាក់ចំណូល…) ទំនោរវប្បធម៌ បម្លាស់ប្ដូររបៀបរស់នៅ បម្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថ។ ចំណុចនេះគឺមានឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ដល់អាជីវកម្មដែលអ្នកទីផ្សារត្រូវតែយល់ឱ្យបានច្បាស់ទើបអាចដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
T (Technological
Factors)៖ កត្តាបច្ចេកវិទ្យា
ដូចដែលអ្នកទាំងអស់គ្នាបានដឹងរួចទៅហើយថា កត្តាបច្ចេកវិទ្យាបាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់បំផុតសម្រាប់អាជីវកម្មនីមួយៗ។ កត្តានេះមានឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់មកលើការលក់ ក៏ដូចជាទីផ្សារ។ ចំណុចនេះគេនឹងពិនិត្យមើលទៅលើ បម្លាស់ប្ដូរបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ឬទូរស័ព្ទ ប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្ម ការស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍន៍ជាដើម។ កត្តានេះដែរ គេនឹងពិនិត្យមើលទៅលើកត្តាបីទៀតគឺ៖
១) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីផលិតផលិតផល និងបង្កើតសេវាកម្ម
២) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីចែកចាយផលិតផល និងសេវាកម្ម
៣) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីទំនាក់ទំនងទៅកាន់ទីផ្សារគោលដៅ
ដូចដែលអ្នកទាំងអស់គ្នាបានដឹងរួចទៅហើយថា កត្តាបច្ចេកវិទ្យាបាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់បំផុតសម្រាប់អាជីវកម្មនីមួយៗ។ កត្តានេះមានឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់មកលើការលក់ ក៏ដូចជាទីផ្សារ។ ចំណុចនេះគេនឹងពិនិត្យមើលទៅលើ បម្លាស់ប្ដូរបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ឬទូរស័ព្ទ ប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្ម ការស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍន៍ជាដើម។ កត្តានេះដែរ គេនឹងពិនិត្យមើលទៅលើកត្តាបីទៀតគឺ៖
១) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីផលិតផលិតផល និងបង្កើតសេវាកម្ម
២) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីចែកចាយផលិតផល និងសេវាកម្ម
៣) រិះរកវិធីថ្មីដើម្បីទំនាក់ទំនងទៅកាន់ទីផ្សារគោលដៅ
E (Environmental
Factors)៖ កត្តាបរិស្ថាន
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សចុងក្រោយនេះ ការវិភាគអាជីវកម្មក៏គេយកកត្តាបរិស្ថានមកគិតគូរផងដែរ។ កត្តានេះសំខាន់ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹង ភាពកម្រនៃវត្ថុធាតុដើម កង្វះបរិយាកាស និងបរិស្ថាន ការបញ្ចេញជាតិកាបូន និងកត្តាផ្សេងទៀតជាដើម ដែលកត្តានេះក្រុមហ៊ុនត្រូវអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនទៅជាក្រុមហ៊ុនដែលមានដំណើរការដោយក្រោមសីលធម៌ និងប្រកាន់យកគោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាព។ នៅប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ទិញអតិថិជនគាំទ្រក្រុមហ៊ុនដែលផលិតនូវផលិតផល ឬសេវាកម្មដែលគិតគូរទៅលើបរិស្ថាន ឬមានកម្មវិធីដើម្បីសង្គម (Corporate Social Responsibilities) ច្រើន។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សចុងក្រោយនេះ ការវិភាគអាជីវកម្មក៏គេយកកត្តាបរិស្ថានមកគិតគូរផងដែរ។ កត្តានេះសំខាន់ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹង ភាពកម្រនៃវត្ថុធាតុដើម កង្វះបរិយាកាស និងបរិស្ថាន ការបញ្ចេញជាតិកាបូន និងកត្តាផ្សេងទៀតជាដើម ដែលកត្តានេះក្រុមហ៊ុនត្រូវអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនទៅជាក្រុមហ៊ុនដែលមានដំណើរការដោយក្រោមសីលធម៌ និងប្រកាន់យកគោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាព។ នៅប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ទិញអតិថិជនគាំទ្រក្រុមហ៊ុនដែលផលិតនូវផលិតផល ឬសេវាកម្មដែលគិតគូរទៅលើបរិស្ថាន ឬមានកម្មវិធីដើម្បីសង្គម (Corporate Social Responsibilities) ច្រើន។
L (Legal Factors)៖ កត្តាច្បាប់
អាជីវកម្មត្រូវតែវិភាគជាចាំបាច់និងយល់ឱ្យបានច្បាស់នូវកត្តាផ្លូវច្បាប់ដែលគ្រប់ដណ្ដប់ទៅលើដែនដីដែលខ្លួននឹងដំណើរការអាជីវកម្ម។ យើងត្រូវយល់ថា ប្រសិនបើមានការផ្លាស់ប្ដូរច្បាស់ឬ បទបញ្ញត្តណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺអាចប៉ះពាល់ដល់អាជីវកម្មក្នុងវិស័យនោះ។ ច្បាប់សំខាន់មានដូចជា ច្បាប់ការងារ ច្បាប់ពន្ធដារ ឬពន្ធគយ ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាសុវត្ថិភាពនិងសុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់ និងច្បាប់ជាច្រើនទៀត។
អាជីវកម្មត្រូវតែវិភាគជាចាំបាច់និងយល់ឱ្យបានច្បាស់នូវកត្តាផ្លូវច្បាប់ដែលគ្រប់ដណ្ដប់ទៅលើដែនដីដែលខ្លួននឹងដំណើរការអាជីវកម្ម។ យើងត្រូវយល់ថា ប្រសិនបើមានការផ្លាស់ប្ដូរច្បាស់ឬ បទបញ្ញត្តណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺអាចប៉ះពាល់ដល់អាជីវកម្មក្នុងវិស័យនោះ។ ច្បាប់សំខាន់មានដូចជា ច្បាប់ការងារ ច្បាប់ពន្ធដារ ឬពន្ធគយ ច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាសុវត្ថិភាពនិងសុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់ និងច្បាប់ជាច្រើនទៀត។
អ្វីដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ
គឺសុទ្ធតែជាកត្តាខាងក្រៅខ្លួនដែលម្ចាស់អាជីវកម្មមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន។
ដូច្នេះ ការវិភាគអាជីវកម្មដោយប្រើប្រាស់ PESTEL គឺធ្វើឱ្យម្ចាស់អាជីវកម្មឬថ្នាក់ដឹកនាំដឹងពីកត្តាប្រឈមទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធទៅនឹងចំណុចទាំង
៦ដែលមានឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់មកលើអាជីវកម្ម៕
No comments:
Post a Comment